Aan tafel in het verpleeghuis in 2020

In de gezamenlijke huiskamer op de somatische afdeling van het verpleeghuis, zie ik mijn moeder aan tafel zitten. Bij alle maaltijden zit ze met dezelfde mensen aan de tafel. Tegenover haar zit Piet, een man van vijfenzestig die een auto-ongeluk meemaakte terwijl hij reed. Zijn drie vrienden overleefden dat ongeluk niet. Hij zit hier in een aangepaste rolstoel en kan geen normaal gesprek meer voeren. Vaak schreeuwt hij plotseling bozig iets dat we niet verstaan. Schuin tegenover mams zit Berte van zestig met haar dikke armen in haar rolstoel te borduren aan het zoveelste zwart met witte kussenhoesje. ‘Hou je hand voor je mond als je hoest Piet’ zegt ze geïrriteerd. Normaliter is ze goedlachs. De ongeveer zeventig jarige Dorine naast mama is broodmager. Meestal zit ze voorovergebogen met haar voorhoofd op de tafel. Ook met haar kan je niet gezellig babbelen. Clive zit ook naast mama, hij lijkt ergens achter in de vijftig, staart voor zich uit met halfdichte ogen, zegt niets, beweegt niet, hoort alles en heeft verstand van voetbal. Een oude man die zijn oorsprong heeft in Suriname, zit aan een eigen tafeltje, hij is blind en stil. Denise heeft het syndroom van down en zit ook op zichzelf. Ze sabbelt onsmakelijk luid op haar duim. Mams van vijfentachtig, scherp van geest, is half doof en haar lichaam is halfzijdig verlamd door een herseninfarct. 
Haar levenskracht is sterk, ze gaat naar alle dagbestedingen en haar humor maakt menig mens aan het lachen.

Ik neem mama mee naar haar kamer en help haar middels een transferapparaat op het toilet alvorens ik haar in bed leg. Regelmatig hebben de verzorgers geen tijd als mama ze nodig heeft. Daar gaat ze van mopperen net als van het slechte eten en de eenzaamheid die zij ervaart omdat ze weinig diepgang kan delen met de andere bewoners. 
Per avonddienst is er maar een verzorger die dan ook moet koken voor deze zeven mensen. Minstens zes dagen per week spring ik een paar uur in. Tijdens de vijf maanden dat mams hier woont transformeerde haar maat van medium naar large. Ze ontbeet in het vorige zorg centrum, drie en half jaar lang met een kommetje muesli, yoghurt en kwark hetgeen genoeg was. Nu krijgt ze ineens twee vet belegde boterhammen daar nog bovenop. 

’Het eten vanavond was vies, weer rode koolstamppot met gerookte kip zonder kraak of smaak’ zegt mama. ’Hè Jakkie’, zeg ik, omdat ik weet dat de gerookte kip daar veel lijkt op doorgekookte stukjes spons. Zelden is de schijf van vijf een leidraad van deze keuken. Verse groenten zie ik er nauwelijks. Rookworst met aardappelpuree van poeder en bieten uit een pot, soep uit blik of uit een pakje of diepvriespizza’s zijn bij de meeste verzorgers populair om aan de mensen voor te schotelen. Net als kip met bonen en bami die glimt van het vet met atjar uit een pot bij wijze van groenten. 

Vrijdag is het visdag en soms mag het eten wel een feestje zijn, met gebakken lekkerbekjes, verse sperziebonen en echte aardappels.

De diëtiste die mij via de arts belde zei: ‘het zou een uitzondering moeten zijn om uit blik of uit een potje te eten. Denk nou maar niet dat ik daar nooit over begonnen ben.’ Eergisteren e-mailde ik haar over recepten. Toen e-mailde zij terug dat er net een kookboek voor kleinschalig wonen digitaal beschikbaar was, met recepten die passen bij de smaak voorkeuren van de generatie die nu in het verpleeghuis zit. Die zou ze delen met de zorg. Is dat de generatie achtenvijftig tot en met vijfentachtig? 

De generatie van mijn ouders kregen in de oorlog dagelijks bieten, omdat er niets anders te eten was. Beat it repten wij in koor. Mag ’t een ietsje meer zijn?

x

Welkom in de bulderende jaren twintig

De duizend bommen en granaten van Kapitein Haddock uit de avonturen van Kuifje liggen inmiddels ver achter ons. Het kattenkwaad onder de tieners in Nederland werd eind vorig jaar voor de zoveelste keer ingeruild voor dodelijke steekpartijen, hetgeen in dit jaar een staartje kreeg. Er komt namelijk nu een messenverbod. Mocht je dus dit jaar met enge messen worden doodgestoken, dan ben je gerechtvaardigd om de politie te bellen want let op dames en heren, er is tegenwoordig een messenverbod! Dat je dood voor apegapen ligt dat doet er verder niet toe maar dat messenverbod daar gaat het om. Ook nog even over het vuurwerk, elk jaar mocht je officieel pas vuurwerk afsteken op de oudejaarsdag zelf, dat je al een aantal jaren vanaf eind november al van je sokken afgeknald werd, althans bij ons in Amsterdam, dat werd gedoogd. 

Net als die rampen, die maakten ook pas uit toen Rutte afgelopen oud en nieuw zelf in Den Haag bij vrienden meemaakte dat het net oorlog was. 

Vrij afsteken van bepaalde soorten vuurwerk gaat ook verboden worden zei Rutte op het nieuws. Stel dat je op de jaarwisseling bij het voorbij fietsen toch feestelijk gebombardeerd wordt, weet dan dat je niet mag bellen op de fiets hè, dus hou het in de gaten. Dat je niet de hulpdiensten belt en vervolgens een boete krijgt omdat je belde op de fiets.

De appelflappen van de jaarwisseling moeten toch weer vele malen lekkerder zijn geweest dan de hersens van Donald T. Normaal schrijf ik liever niet over hem, maar laten we wel wezen het is de hoogste tijd voor vernieuwing.  Je zou toch denken dat je, als je weer een decennium verder bent, je dan ook een stap vooruit zet. Dat zo’n president nog in die functie mag blijven hangen terwijl hij voor zijn drieënzeventig jaar al zo verouderd is, is op zich eerder een grote stap terug. 

Begin het nieuwe jaar met het inzetten van luchtaanvallen op het hoofd van de revolutionaire garde in Iran, vuur dan je kanonnen af zodat er nog zes doden vallen, (omdat je macht wil inzetten i.v.m eventuele wraak) en luidt dan de vrede in. Onze tieners hebben het niet van een vreemde, die gewelddadigheid. Maar so far, so good. Trump deed deze aanval niet om een oorlog te starten, zoals hij zelf zei. Bobby van Kuifje had hem keihard in zijn kuiten gebeten en kapitein Haddock had het er ook niet bij laten zitten, ik hoor het hem zeggen: ‘de ellendelaren’. 

Welcome in the roaring twenties?

Vooral in de wereld van cultuur en entertainment kunnen we hier en daar nog van beschaving en zelfs van vernieuwing spreken. Daar moeten we het dus van hebben, van de wereld van cultuur. Lees dus vooral nog eens terug in de avonturen van Kuifje of luister naar een concertje van Bianca Castafiore of ga naar het theater, misschien speelt Youp van ’t Hek nog ergens binnenkort ;-).